Het Rotterdamse bureau JURY! architecture · urbanism · design ontwerpt twee woontorens en een appartementenblok voor op een prominente plek in Nijmegen: de Havenkade aan de lange kant van de Waalhaven. De gebouwen zijn deel van de uitgestrekte en grootschalige Waalfront-ontwikkeling ten westen van het centrum. Daarbinnen zijn ze beeldbepalend voor het Dijkkwartier. Blikvanger is de hoogste toren van ruim 70 meter aan de kop van het project. Met zijn bijzondere vormgeving is die straks een markant herkenningspunt.

---

©JURY! – photos by Aiste Rakauskaite and drone photos by Paul Beckers

 

Havenkade, Nijmegen

Dijkkwartier Oost

Samen met vijf andere appartementencomplexen vormen de gebouwen het ensemble Dijkkwartier Oost, een ontwikkeling van BPD in samenwerking met de gemeente en de woningcorporaties Talis en Portaal. De nieuwbouw tussen de Waalhaven en de Weurtseweg wordt een opengewerkt stedelijk bouwblok met een grote semi-openbare binnentuin. De vijf andere gebouwen zijn sociale woningbouw. Die van JURY! direct langs het water zijn bestemd voor koopwoningen in zowel het sociale, middelhoge als hogere marktsegment. De bouw van het ensemble start begin 2021.

 

Stedelijke compositie

Aan de tot ‘Havenkade’ gedoopte lange kant van de Waalhaven staan al twee bouwblokken met hoogteaccenten. De gebouwen ontworpen door JURY! vormen daar in rij een voortzetting van. Ze zijn weliswaar hoger, maar sluiten er in maat, schaal en stedenbouwkundige ritmiek ontspannen op aan. Een belangrijk verschil is dat de bestaande blokken gesloten zijn, terwijl de nieuwe ontwikkeling open is en vrije doorgang biedt naar het binnengebied. De appartementen komen op een laag met bergingen en parkeren die bijna de volledige bouwplot van Dijkkwartier Oost beslaat en aan de havenkant in de dijk ligt. De zeventig meter hoge toren vormt het slotakkoord van de stedelijke bebouwing rondom de haven. Woongebouw de Lunet aan de havenmond vormt de al even sprekende inluiding daarvan en werd in 2017 opgeleverd.

 

Variëteit in ruimte en beleving

Het appartementenblok is bijna 48 meter lang en heeft zes woonlagen bovenop de laag met parkeren en bergingen. In totaal bevat het 45 sociale koopappartementen met uitzicht op de haven en de binnentuin. De ingang ligt direct aan de dijk. De entreepartij aan het uiteinde is volledig van glas. Direct hier tegenaan staat de lagere van de twee torens. Deze is ruim vijftig meter hoog, heeft twaalf woonlagen bovenop het parkeren en bevat 58 appartementen. Ook de toren heeft zijn ingang direct aan de dijk. De lager gelegen woningen kijken vooral uit over de haven, terwijl de woningen hogerop ook ruim zicht hebben op de Waal zelf. Tussen de toren van 50 meter en die van 70 meter aan de kop van het ensemble ligt een royale opening naar het binnengebied. Die is niet alleen functioneel en onderdeel van de tuin- en ensemblebeleving, maar geeft ook lucht en ruimte aan het markante sluitstuk gevormd door de hoge toren, die met 22 woonlagen op het parkeren 57 appartementen bevat. De meeste bouwlagen bevatten ieder drie woningen, maar de bovenste hebben er maar twee of één per laag. De layout van de appartementen is zo dat ze zo veel mogelijk zicht over de haven en de Waal hebben.

 

Sculpturale volumeopbouw

Het appartementengebouw en de lagere toren zijn in principe eenvoudige rechthoekige bouwvolumes. De bovenste lagen van de toren hebben op alle vier de punten setbacks die een krachtig visueel accent geven. De hoge toren is het meest sculpturaal. De volumeopbouw hiervan volgt de vorm van de bouwplot, die op deze plek eindigt in een hoek van 57 graden. De 70 meter hoge scherpe punt van het gebouw laat zich al van veraf zien. Aan de ene kant begeleidt de punt de toegang tot de Waalhaven en aan de andere kant de weg verder de stad in. In de zijde direct langs de Waalhaven is over de eerste lagen een schuine sparing in het bouwblok gemaakt. De bovenliggende verdiepingen hebben hierdoor een klein overstek dat ook een subtiel uitnodigend gebaar maakt naar de voetgangers richting haven. De tegenoverliggende zijde van het gebouw heeft juist twee getrapte, ook schuine setbacks. Die slanken het gebouw naar boven toe af en geven het intrigerende optische twists. Het overstek aan de ene kant en de setbacks aan de andere vormen samen een verfijnde, spannende balans.

 

Autonome gevelritmiek

De drie gebouwen zijn met nadruk ontworpen als herkenbare eenheid en vertonen veel overeenkomsten. Zo zijn de gevels esthetisch noch functioneel expliciet voor-, zij- of achtergevels. Ze zijn juist gelijkwaardig, zodat de gebouwen alzijdig zijn en aan alle kanten eenzelfde kwaliteit uitstralen. De buitenruimten liggen bijvoorbeeld ook niet aan slechts één kant, maar aan verschillende kanten van de bouwvolumes. Alle gevels hebben een basisgrid van gemetselde banden en penanten. De openingen daarin hebben diepe neggen die het robuuste karakter van de gebouwen versterken. De openingen in de plinten van het appartementengebouw en de lage toren zijn van dubbele hoogte, terwijl het programma erachter grotendeels slechts enkellaags is. Dit geeft de gebouwen optisch een stevige voet aan de grond. De torens hebben een klassieke gevelcompositie met boven de plint een middenstuk en een bekroning. De grootte van de woningen binnen is aan de gevels niet direct afleesbaar: de gevelritmiek is autonoom en overstijgt in hiërarchie de woningkorrel. In de hoge toren zijn de gevelopeningen van maaiveld tot de eerste setback één bouwlaag hoog. Van de eerste tot de tweede setback beslaan de gevelopeningen twee bouwlagen. In de bekroning zijn de openingen maar liefst vier bouwlagen hoog. Een deel van de hoge gevelopeningen wordt horizontaal verdeeld door inpandige loggia’s, wat bijdraagt aan spannende variaties in de ritmiek.

 

Eenheid in materialisatie

Ook in materialisatie zijn de Havenkade-gebouwen duidelijk familie van elkaar. De gevels zijn stenig en robuust, wat de massa van de gebouwen accentueert. Daarbij zijn slechts twee steensorteringen gebruikt voor alle drie de gebouwen. Steeds in hetzelfde terugliggende vlak zijn de openingen ingevuld met glas, beplating of metselwerk in een steen die contrasteert met die van het hoofdvolume. In sommige openingen is glas gecombineerd met metselwerk. De beplating is net als de kozijnen van champagnekleurig geanodiseerd aluminium dat een mooie zachte en levendige aanblik geeft. Met de veranderende lichtomstandigheden tijdens de dag verandert die bovendien voortdurend. Bij momenten is er nauwelijks verschil te zien tussen het glas en de beplating.